Ly Ban - ng???i Viê?t Nam t??ng tham gia ca?ch ma?ng Trung Qu??c 12 n?m

Trong ch??ng tri?nh h?m qua, chu?ng t?i ?a? gi??i thiê?u v?i quy? vi? va? ca?c ba?n vê? H?ng Th?y - vi? t???ng quan n???c ngoa?i duy nha?t trong s?? ca?c t???ng li?nh n???c Trung Hoa m??i t??ng tham gia cu??c Tr???ng Chinh H??ng Quan. Ngoa?i T???ng quan H??ng Thu?y ra, co?n co? m??t ???ng chi? Viê?t Nam t??ng tham gia ca?ch ma?ng Trung Qu??c khoa?ng 12 n?m ta?i Khu c?n c? X?-viê?t Trung ??ng va? ti?nh Qua?ng ??ng, ?ó la? Ly Ban, Th?? tr???ng B?? Ngoa?i th??ng Viê?t Nam ????c go?i la?“H??ng Thu?y th?? hai”. Trong ch??ng tri?nh h?m nay, chu?ng ta cu?ng nghe cau chuyê?n cu?a ???ng chi? Ly? Ban.

Ly Ban tên th?t là Bùi C?ng Quan, sinh ngày 10 ha?ng 6 n?m 1912 trong m?t gia ?ình khá gi? ta?i huyê?n Ca?n ???c, ti?nh Long An. Th?i ho?c trung ho?c, chàng thanh niên Ly? Ban ?a? tham gia hoa?t ???ng ch??ng th??c dan Pha?p. Tha?y gia?o m?n Ng? v?n cu?a ?ng la? Pha?m V?n ???ng, v? sau ?a?m nhiê?m Thu? t???ng n???c C??ng hoa? Dan chu? Viê?t Nam, cu?ng la? m??t trong nh??ng ng???i d?n d?t Ly? Ban tham gia ca?ch ma?ng.

Tha?ng 2 n?m 1930, Ly? Ban tham gia“?a?ng C??ng sa?n ??ng D??ng”, v? sau ???i tên tha?nh ?a?ng C??ng sa?n Viê?t Nam. N?m ?ó, t?? ch??c ??ng ? Sa?i Go?n bi? pha? hoa?i nghiêm tro?ng, ha?ng loa?t ?a?ng viên bi? b??t, Ly? Ban cu?ng ma?t liên l?c v??i t?? ch??c. M??t ngày mu?a ??ng n?m 1932, Ly? Ban bí m?t lên Sa?i Go?n, ti?m ?ê?n m??t Hoa kiê?u là ?a?ng viên ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c t??ng tham gia ca?ch ma?ng Trung Qu??c mà ?ng quen bi?t, d???i s?? h?? tr?? cu?a ng??i này, ?a?u n?m 1933 Ly Ban ?a? ?a?p thuy?n ?ê?n Sa?n ?a?u qua H??ng C?ng.

Sau khi ?ê?n Sa?n ?a?u, ?ê? kiê?m s??ng, Ly? Ban ?a? la?m nhan viên t?p v? ta?i m??t tra?m y tê?. Kh?ng lau sau, Ly? Ban ?a? la?m quen v?i V??ng Kiê?n L??ng ?ang kha?m ch?a bê?nh ta?i tra?m y tê?, V??ng Kiê?n L??ng t??ng giu?p ??? H??ng T?? Quan cu?a Chu ???c va? Lam Biêu mua nhu y?u ph?m cu?a quan ???i. Sau khi hai ng???i tr?? tha?nh ba?n than, Ly? Ban ?? ngh? V??ng Kiê?n L??ng giu?p ??? ?ng ?ê?n Khu C?n c? X?-viê?t Trung ??ng tham gia ca?ch ma?ng. Qua s? ??ng y c?a ca?p trên, sau Tê?t n?m 1934, ???i du ki?ch nga?m h? t?ng Ly? Ban va? V??ng Kiê?n L??ng ?ê?n Thu? ?? Khu C?n c? X?-viê?t Trung ??ng Thu?y Kim.

Sau khi ?ê?n Thu?y Kim, Ly? Ban va? V??ng Kiê?n L??ng ho?c t?p t?i Tr???ng Chu? nghi?a C??ng sa?n Ma?c, tiê?n than cu?a Tr???ng ?a?ng Trung ??ng. Ly? Ban t?? be? ?a? th?ng th?o ti?ng Pháp d???i s?? th?ng tri? th??c dan Pha?p, co?n kiêm la?m gia?o viên tiê?ng Pha?p cu?a tr???ng. Sau ?o? qua gi??i thiê?u cu?a nh?ng ng???i sa?ng la?p ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c nh? Tra?n ?a?m Thu, Ha? Thu?c Hoành, Ly? Ban ?a? gia nha?p ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c.

Tha?ng Giêng n?m 1934, Ly? Ban vinh d? tham gia ?a?i h??i ?a?i biê?u X?-viê?t toa?n qu??c la?n th?? II, ???ng th??i ?a? la?m quen v??i ???ng chi? H??ng Thu?y t?? 16 tu??i ?a? t?? Viê?t Nam ??n Qua?ng ??ng ?i theo H?? Chi? Minh cu?ng tham gia ca?ch ma?ng Trung Qu??c. Tha?ng 10 n?m 1934, H??ng Quan Trung ??ng b??t ?a?u cu?c Tr???ng Chinh, H??ng Thu?y ????c phê chu?n cu?ng tham gia Tr???ng Chinh v??i ?oa?n ca?n b??. Trong khi ?o?, Ly? Ban bi? m??c bê?nh s??t re?t, la?i bi? ca?p trên coi la? ca?n b?? ?i?a ph??ng ?? miê?n Nam, do v?y, ch?a ???c ?i?n tên va?o danh sa?ch tham gia cu?c Tr???ng Chinh.

Lu?c này, khu v?c Triê?u Chau va? Sa?n ?a?u ? ti?nh Qua?ng ??ng nh? ca?c n?i trên ca? n???c Trung Qu??c b??t ?a?u da?y lên cao tra?o kha?ng chiê?n ch??ng Nha?t c??u n???c. Mu?a ??ng n?m 1936, Ly? Ban ????c b? nhi?m la?m Bi? th? U?y ban c?ng ta?c Ha?n Giang ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c. Sau ?o?, Ly? Ban ???i tên tha?nh Ly? Bi?ch S?n. N?m 1937, Ly? Ban va?i la?n ?ê?n th?m khu v?c Tu?ng Kha?u, huyê?n Mai – n?i ?? triê?n khai phong tra?o kháng chi?n ch??ng Nha?t c??u n???c kha? t??t, ?ê? n??i la?i t?? ch??c cu?a ?a?ng. Trong th?i gian na?y, Ly? Ban ?a? pha?t triê?n m??t loa?t thanh niên ?u tú tham gia hoa?t ???ng ca?ch ma?ng, ra?t nhiê?u thanh niên ?a? gia nha?p ?a?ng.

Sau khi cu??c kháng chiê?n ch??ng Nha?t bu?ng n? toa?n diê?n, Ly? Ban va? ca?c ???ng chi? ho?t ??ng bí m?t la?i d?n than va?o cu??c kháng chiê?n ch??ng Nha?t diê?n ra s?i n??i.

Tha?ng 2 n?m 1945, d???i s?? la?nh ?a?o cu?a Ly? Ban, ?a? tha?nh la?p Tung ???i Ha?n Giang ???i du ki?ch ch??ng nha?t Mai Chau do Ly? Ban ?a?m nhiê?m phu? tra?ch.

Nga?y 15/8/1945, Nha?t B?n tuyên b?? ?a?u ha?ng v? ?iê?u kiê?n. Nga?y 15/9, h?n 4000 lính Nha?t xam l???c Sa?n ?a?u ?a? n??p su?ng ?a?u ha?ng. Cho ?ê?n nay, cu??c kháng chiê?n ch??ng Nha?t cu?a khu v?c Triê?u Chau - Sa?n ?a?u ?a? kê?t thu?c th??ng l??i. tung ???i Ha?n Giang ?a? tr?? tha?nh l??c l???ng chi?nh kiên tri? chi?n ?a?u ch??ng Nha?t cu?a khu v?c Triê?u Chau - Sa?n ?a?u, ?o?ng go?p quan tro?ng cho cu??c chiê?n th??ng l??i.

Sau khi phát xít Nha?t ?a?u ha?ng va?o nga?y 19/8/1945, Viê?t Minh do Chu? ti?ch H?? Chi? Minh la?nh ?a?o ?a? pha?t ???ng cu??c“Ca?ch ma?ng Tha?ng 8”. Ly? Ban ?a? r??i t?? qu??c 12 n?m h?t s?c ph?n khích, li?n xin v?i t? ch?c mong mu?n tr? v? Vi?t Nam tham gia ca?ch ma?ng. Tha?ng 7 n?m 1946, xét theo ??n xin cu?a Ly? Ban, Ban Cha?p ha?nh Trung ??ng ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c ?a? phê chua?n ???ng chi? Ly? Ban tr? vê? Viê?t Nam.

Ly? Ban t??ng ?a?m nhiê?m C?c Pho? C?c Chi?nh tri? Quan ??i qu?c gia Viê?t Nam, Th?? tr???ng B?? C?ng th??ng Viê?t Nam, Th?? tr???ng th?? nha?t kiêm Bi? th? ?a?ng cu?a B?? Ngoa?i th??ng Viê?t Nam, n?m 1960, ???ng chi? co?n ????c b?? nhiê?m la?m U?y viên ?ê? c?? Trung ??ng ?a?ng C??ng sa?n Viê?t Nam. ???ng chi? t??ng h?n 10 la?n ?ê?n th?m Trung Qu??c, có ?óng góp quan tr?ng cho Vi?t Nam trong vi?c tranh th? s? viê?n tr?? quan s?? va? kinh tê? t?? Trung Qu??c.

Nga?y 30/9/1981, ???ng chi? Ly? Ban ?a? ?o?ng go?p xua?t s??c cho ti?nh h??u nghi? Trung-Viê?t va? cu??c gia?i pho?ng t?? qu??c Viê?t Nam ?a? qua ???i vi? bi? ??m n??ng, tho? 69 tu??i.