Sau khi tha?nh la?p n???c Trung Qu??c m??i, Trung Qu??c t??ng la?n l???t trao quan ha?m cho ca?c t???ng quan t?? n?m 1955 ?ê?n n?m 1964, trong ?o? co? t???ng quan Viê?t Nam H??ng Thu?y, ?ng la? t???ng quan n???c ngoa?i duy nha?t lu?c ?o?, h?n n??a mang qu??c ti?ch hai n???c va? nha?n ????c s?? t?n tro?ng cu?a nhan dan hai n???c Trung – Viê?t.

H??ng Thu?y, tên th?t là V? Nguyên Bác, sinh ngày 1/10/1908 trong m??t gia ?i?nh t? s?n ?? huyê?n Gia Lam, tha?nh ph?? Ha? N??i. N?m 15 tu??i, H??ng Thu?y thi ??? Tr???ng S? pha?m B??c Ky? Ha? N??i. Trong th??i gian theo ho?c, ?a? la?m quen v??i nhà ca?ch ma?ng yêu n???c Viê?t Nam H?? Chi? Minh khi du ho?c ta?i Pha?p nhan ky? nghi?. Cu??i n?m 1924, H??ng Thu?y bi? ma?t r??i Viê?t Nam ?ê?n Qua?ng Chau, Trung Qu??c ?i theo H?? Chi? Minh, va? thi va?o tr???ng Quan s?? Hoa?ng Ph?? ho?c ta?p va?o tha?ng 3/1926. Tha?ng 10 cu?ng n?m, sau khi t??t nghiê?p tr???ng Quan s?? Hoa?ng Ph??, d???i s?? giu?p ??? cu?a ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c, H??ng Thu?y ?? la?i tr???ng la?i viê?c. Tha?ng 4/1927, H??ng Thu?y ????c kê?t na?p va?o ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c m??t ca?ch bi? ma?t.

Trong th??i gian ho?c ta?p ta?i tr???ng Quan s?? Hoa?ng Ph??, H??ng Thu?y la?m quen v??i nhiê?u nhan si? ca?ch ma?ng co? t? t???ng tiê?n b? nh? ?ng, va? tham gia cu??c kh??i nghi?a Qua?ng Chau ch??ng phe n??i da?y Qu??c dan ?a?ng do ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c la?nh ?a?o, nh?ng cu??c kh??i nghi?a cu??i cu?ng tha?t ba?i, than ph?n cu?a H??ng Thu?y cu?ng ?ê? l??.

Lu?c ?o?, Qu??c dan ?a?ng truy b??t va? m?u toan di?t tr?? ta?n g??c nh?ng ng??i tham gia kh??i nghi?a, do ? l?i Qua?ng Chau là r?t nguy hi?m, an toa?n ti?nh ma?ng th???ng xuyên bi? ?e do?a, vi? va?y, H??ng Thu?y cu?ng H?? Chi? Minh ta?m th?i tr?? vê? Viê?t Nam la?nh na?n.

M??t n?m sau, H??ng Thu?y tr?? la?i Trung Qu??c, va? ba?y to? quyê?t tam v??i ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c, cho biê?t se? kiên ?i?nh ?i theo ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c tiê?n ha?nh s?? nghiê?p ca?ch ma?ng.

Do ???c tiê?p thu gia?o du?c t??t t?? nho?, H??ng Thu?y la? ng???i li?nh co? kiê?n th??c r??ng, h?n n??a co?n ?a ta?i ?a nghê?, biê?t no?i nhiê?u th?? tiê?ng n???c ngoa?i, la? nhan ta?i hê?t s??c hiê?m tha?y trong H??ng Quan lu?c ?o?. Bên ca?nh ?o?, H??ng Thu?y co?n phu? tra?ch ?a s?? c?ng ta?c tuyên truyê?n va? gia?o du?c, co? s?? ?o?ng go?p to l??n cho m?? r??ng a?nh h???ng cu?a H??ng Quan.

Ngoa?i ra, H??ng Thu?y co?n ?ê? nghi? tha?nh la?p ?oa?n ki?ch no?i trong H??ng Quan ?ê? la?m phong phu? ???i s??ng v?n ho?a c?a b?? ???i, n?m 1931, H??ng Thu?y ???ng ?a?u tha?nh la?p ?oa?n ki?ch no?i C?ng n?ng, ?oa?n ki?ch no?i ?a?u tiên trong li?ch s?? H??ng Quan. H??ng Thu?y la?m phong phu? thêm cu??c s??ng cu?a chiê?n si? trong quan ???i th?ng qua viê?t ki?ch ba?n va? chi? ?a?o chiê?n si? biê?u diê?n, cu?ng la? ca?ch tuyên truyê?n gi??i thiê?u H??ng Quan v??i ??ng ?a?o ng???i dan b??ng m??t hi?nh th??c thu? vi? h?n, thu ????c hiê?u qua? hê?t s??c ro? rê?t, cu?ng nha?n ????c s?? kh??ng ?i?nh cu?a ca?p trên.

Ngoa?i ra, n?m 1932, H??ng Thu?y co?n ?a?m nhiê?m gia?o viên ta?i tr???ng H??ng Quan ?? Thu?y Kim, do co? ho?c va?n va? kiê?n th??c r??ng, ca?c bu??i gia?ng cu?a H??ng Thu?y lu?n mang ?ê?n nhiê?u ?iê?u m??i la?, cu?ng co? thê? t?o nên h??ng thu? ho?c ta?p cu?a ho?c sinh, ho?c sinh kh?ng bao gi?? tha?y v? vi?, ma? lu?n co? thê? ho?c ????c kiê?n th??c phong phu? trong tiê?ng c???i.

H??ng Thu?y ?a? ?i theo H??ng Quan tiê?n ha?nh cu??c Va?n ly? Tr???ng Chinh, trong khoa?ng th??i gian ?o? t??ng nhiê?u la?n suy?t n??a ma?t ma?ng do m?i tr???ng xa?u, cu??i cu?ng va?n kiên tri? ?ê?n n?m 1936, g??p g?? trong th??ng l??i v??i ca?c b?? ???i ta?i Diên An.

Trong th??i gian cu??c kháng chiê?n ch??ng Nha?t, La?nh ?a?o ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c biê?t ????c H??ng Thu?y co? n?ng l??c la?nh ?a?o h???ng da?n va? ???ng viên ??ng ?a?o qua?n chu?ng nhan dan, thê? la? c?? H??ng Thu?y ?ê?n khu v??c Ngu? ?a?i S?n pha?t ???ng qua?n chu?ng va? ph??i h??p ca?c quan ???i ba?n kha?c cu?ng nhau ch??ng Nha?t.

Sau khi bu?ng pha?t cu??c chiê?n Tha?i Bi?nh D??ng, quan Nha?t xam l???c Viê?t Nam, Viê?t Nam cu?ng ca?n ga?p t???ng li?nh quan s?? xua?t s??c, H?? Chi? Minh mong H??ng Thu?y co? thê? tr?? vê? Viê?t Nam, trong ti?nh hi?nh nh? va?y, H??ng Thu?y r??i Trung Qu??c vê? Viê?t Nam ch??ng quan xam l???c. Sau khi vê? ?ê?n Viê?t Nam, H??ng Thu?y ???i tên tha?nh Nguyê?n S?n. Do co? chiê?n c?ng hiê?n ha?ch trên chiê?n tr???ng, n?m 1948, H??ng Thu?y ????c Quan ???i Nhan dan Viê?t Nam trao quan ha?m Thiê?u T???ng.

Sau hai n?m ?? Viê?t Nam, H??ng Thu?y m??t la?n n??a tr? l?i Trung Qu??c va? ????c b?? nhiê?m la?m Cu?c Pho? Cu?c ?iê?u lê?nh B?? T??ng gia?m sa?t hua?n luyê?n Quan Gia?i pho?ng Nhan dan Trung Qu??c, T?ng Biên t?p Ta?p chi?“Hua?n luyê?n Chiê?n ?a?u”.

N?m 1956, H??ng Thu?y pha?t hiê?n m??c ung th? giai ?o?n cu??i. ???ng chi? ?ê? xua?t yêu ca?u vê? n???c v??i Trung ??ng ?a?ng C??ng sa?n Trung Qu??c, Thu? t???ng Chu ?n Lai ?i?ch than s??p xê?p c?ng viê?c liên quan. Nga?y 21/10, H??ng Thu?y qua ???i ta?i Ha? N??i, Chi?nh phu? Viê?t Nam ?a? t?? ch??c qu??c tang cho H??ng Thu?y.

Cu??c ???i huyê?n thoa?i va? ng??n ngu?i cu?a H??ng Thu?y la? biê?u t???ng cho ti?nh h??u nghi? gi??a nhan dan hai n???c Trung Qu??c – Viê?t Nam.